Defragment and Optimize Drives คืออะไร?
- Mayta
- Jul 18
- 1 min read
🔧 Defragment and Optimize Drives คืออะไร?
Defragment and Optimize Drives คือยูทิลิตี้ (utility) ที่มีอยู่ในระบบปฏิบัติการ Windows ซึ่งใช้ในการ:
ตรวจสอบระดับการกระจัดกระจายของไฟล์ (fragmentation) บนฮาร์ดดิสก์
จัดเรียงไฟล์ข้อมูลที่กระจัดกระจายให้กลับมาต่อเนื่องกัน
ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการเข้าถึงไฟล์โดยการลดการเคลื่อนไหวของหัวอ่านดิสก์
Windows จะตั้งเวลาทำงานอัตโนมัติทุกสัปดาห์ (Scheduled defragmentation) สำหรับไดรฟ์ที่เป็น HDD
💿 HDD กับ Fragmentation: ทำไมต้อง Defrag?
1. โครงสร้างทางกายภาพของ HDD
HDD เป็นดิสก์แบบกลไกที่ประกอบด้วยจานหมุน (platter) และหัวอ่าน/เขียน (read/write head)
ข้อมูลถูกเขียนลงเป็นบล็อกต่อ ๆ กันบนจาน
เมื่อมีการลบ/เขียนไฟล์ใหม่ ข้อมูลใหม่อาจถูกเขียนในที่ว่างที่ไม่ต่อเนื่องกัน → เกิด “fragmentation”
2. ปัญหาจาก Fragmentation
หัวอ่านต้องเคลื่อนที่ไปยังหลายตำแหน่งเพื่ออ่านไฟล์ → ช้าลง
เวลาเปิดไฟล์หรือบูตเครื่องอาจเพิ่มขึ้น
การจัดเรียงข้อมูลใหม่ (defragment) ช่วยให้ไฟล์อยู่ติดกัน → ลดการเคลื่อนหัวอ่าน → เพิ่มความเร็ว
3. การ Optimize บน HDD
Windows จะทำ “defrag” เต็มรูปแบบ (ย้ายบล็อกข้อมูลจริง ๆ)
เครื่องมือเช่น Defragment and Optimize Drives จะย้ายไฟล์ทีละบล็อกเพื่อให้ติดกันในลำดับที่เหมาะสม
⚡ SSD (Solid-State Drive) กับ Defrag: ทำไมไม่ควรทำ?
1. โครงสร้างของ SSD ต่างจาก HDD อย่างไร?
SSD ไม่มีจานหมุนหรือหัวอ่าน
ใช้ หน่วยความจำแฟลช (flash memory) เพื่อจัดเก็บข้อมูล
การเข้าถึงข้อมูลบน SSD เป็นแบบ “สุ่มได้เร็ว” (random access) ทุกตำแหน่ง → ไม่สำคัญว่าข้อมูลอยู่ติดกันหรือไม่
2. เหตุผลที่ไม่ควร Defrag SSD
❌ ไม่ได้เพิ่มความเร็ว
SSD ไม่ได้รับผลกระทบจาก fragmentation → Defrag ไม่มีประโยชน์เชิง performance
เวลาเข้าถึงไฟล์ไม่ขึ้นอยู่กับตำแหน่งของข้อมูลใน physical block
⚠️ ลดอายุการใช้งาน SSD
SSD มี จำนวนครั้งจำกัดในการเขียนข้อมูล (write cycles)
การ defrag จะทำให้ SSD ต้อง เขียนข้อมูลซ้ำจำนวนมาก ซึ่งไม่จำเป็น → สิ้นเปลือง write cycle → ทำให้ SSD เสื่อมเร็วขึ้น
✅ Windows ปรับให้เหมาะกับ SSD แล้ว
Windows จะไม่ทำ defrag บน SSD โดยตรง
แต่จะทำการ “TRIM” แทน (โดยใช้ Optimize Drives)
✨ แล้ว TRIM คืออะไร?
TRIM เป็นคำสั่งที่แจ้งให้ SSD ทราบว่า “พื้นที่ที่ไฟล์ถูกลบไปแล้วสามารถลบทางกายภาพได้เลย”
ช่วยให้ SSD ทำงานได้รวดเร็วขึ้นในระยะยาว โดยไม่ต้องเขียนทับพื้นที่เดิม
ช่วย รักษาความเร็วและยืดอายุการใช้งานของ SSD
เมื่อคุณใช้คำสั่ง “Optimize” บน SSD → Windows จะใช้ TRIM command ไม่ใช่ Defrag
🔍 สรุปความแตกต่างระหว่าง HDD และ SSD
หัวข้อ | HDD | SSD |
กลไกการทำงาน | จานหมุน + หัวอ่าน | หน่วยความจำแฟลช |
มีผลจาก fragmentation หรือไม่? | มีผลมาก → ทำให้ช้าลง | ไม่มีผล → random access อยู่แล้ว |
การ defrag มีประโยชน์ไหม? | มี → เพิ่มความเร็ว | ไม่มีประโยชน์ |
ควร defrag ไหม? | ควรทำเป็นระยะ ๆ | ไม่ควรทำเด็ดขาด |
คำสั่ง Optimize บน Windows | ทำการ defrag | ทำการ TRIM |
✅ สรุปสุดท้าย
HDD → ใช้ Defragment เพื่อเพิ่มความเร็วในการอ่านไฟล์
SSD → หลีกเลี่ยงการ Defragment เพราะจะลดอายุการใช้งานโดยไม่จำเป็น
Windows รู้จักแยกแยะอัตโนมัติ โดยใช้ TRIM แทน Defrag บน SSD ผ่านฟีเจอร์ "Optimize Drives"
Comments