National Guidelines for Cervical Cancer Screening Using HPV DNA Test (Thailand)

ประเทศไทยได้บรรจุการตรวจ HPV DNA ในการคัดกรองมะเร็งปากมดลูก เพื่อเพิ่มความแม่นยำในการตรวจหาเชื้อไวรัสเอชพีวี (human papillomavirus) ที่เป็นต้นเหตุสำคัญของมะเร็งปากมดลูก มาดูขั้นตอนและแนวทางปฏิบัติโดยสรุป ดังนี้

1. กลุ่มเป้าหมาย (Target Group)

• สตรีอายุ 30–60 ปี

• เข้าร่วมตาม สิทธิหรือโครงการ คัดกรองมะเร็งปากมดลูก

  
  

---

2. ขั้นตอนการคัดกรอง (Screening Process)

1. ยืนยันสิทธิและความพร้อม

   • ซักประวัติ ตรวจสอบว่าอยู่ในเกณฑ์อายุ 30–60 ปี

   • ลงทะเบียนและเก็บข้อมูลพื้นฐาน

2. เก็บตัวอย่างเพื่อทดสอบ

   • ใช้เทคนิค HPV DNA Test จากตัวอย่างบริเวณปากมดลูก (เซลล์จาก Cervix)

3. แปลผล HPV DNA

   • HPV Negative

     • ไม่พบเชื้อ HPV ที่เสี่ยงสูง → ติดตามตามปกติทุก 5 ปี

   • HPV Positive

     • มีเชื้อ HPV เสี่ยงสูง → ขั้นตอนถัดไปคือ จำแนกชนิดเชื้อ

       
       

---

3. ถ้า HPV Positive ทำอย่างไรต่อ?

1. จำแนกสายพันธุ์ (Genotyping)

   • หากพบ HPV type 16 หรือ 18 (สายพันธุ์เสี่ยงสูงมาก) → ส่งตรวจ Colposcopy ทันที (ส่องกล้องปากมดลูกเพื่อตรวจหาเซลล์ผิดปกติ)

   • หากเป็นสายพันธุ์อื่นในกลุ่มความเสี่ยงสูง (High-risk HPV non-16/18) → ทำ Liquid-Based Cytology (LBC) เพื่อตรวจเซลล์ปากมดลูก

2. ผล LBC (กรณีเป็น HPV ชนิดเสี่ยงสูง แต่ไม่ใช่ 16/18)

   • ถ้าเซลล์ปากมดลูกผิดปกติตั้งแต่ระดับ ASCUS (Atypical Squamous Cells of Undetermined Significance) ขึ้นไป → ส่ง Colposcopy และ Biopsy (ตัดชิ้นเนื้อ)

   • ถ้าผลเซลล์ปกติ (< ASCUS) → นัดตรวจ Pap smear ซ้ำใน 1 ปี เพื่อความปลอดภัย

     
     

---

4. คำศัพท์ที่ควรรู้

1. HPV (Human Papillomavirus)

   • ไวรัสก่อมะเร็งปากมดลูกสายพันธุ์เสี่ยงสูง เช่น 16, 18, 31, 33 ฯลฯ

2. ASCUS (Atypical Squamous Cells of Undetermined Significance)

   • ความผิดปกติระดับเล็กน้อยในเซลล์ปากมดลูก ต้องติดตามหรือส่งต่อ

3. Colposcopy

   • การส่องกล้องเพื่อดูปากมดลูกอย่างละเอียด สามารถเก็บชิ้นเนื้อ (Biopsy) จากจุดที่สงสัย

4. Biopsy

   • เก็บตัวอย่างเนื้อเยื่อเพื่อตรวจหาเซลล์มะเร็งหรือก่อนมะเร็ง (Pre-cancerous)

5. Liquid-Based Cytology (LBC)

   • วิธีตรวจเซลล์ปากมดลูกในของเหลว ช่วยเพิ่มความคมชัดในการวินิจฉัย

     
     

---

สรุป (Conclusion)

1. HPV DNA Test เป็นวิธีคัดกรองมะเร็งปากมดลูกที่มีความแม่นยำสูงในสตรีอายุ 30–60 ปี

2. ผลตรวจ HPV Negative → นัดตรวจซ้ำทุก 5 ปี

3. หาก HPV Positive → จำแนกสายพันธุ์

   • HPV 16/18 → ตรวจ Colposcopy ทันที

   • HPV เสี่ยงสูงชนิดอื่น → ตรวจเซลล์แบบ LBC

     • ผล ≥ ASCUS → ส่ง Colposcopy

     • ผล < ASCUS → ติดตาม Pap smear ซ้ำใน 1 ปี
       

การทำตามแนวทางนี้ช่วยให้ค้นหามะเร็งปากมดลูกได้ตั้งแต่ระยะแรก และนำไปสู่การรักษาที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น